Czym jest victim shaming i jak sobie z nim radzić?

Przemoc jest zjawiskiem powszechnym i pojawiającym się w różnych środowiskach czy grupach społecznych. Wiążą się z nią trudne przeżycia ofiar oraz – zaskakujące nieraz – reakcje osób postronnych czy sprawców. Warto zatem nauczyć się je rozpoznawać i poznać ich podłoże. Czytaj dalej, a dowiesz się więcej!

Obwinianie i zawstydzanie – częste zjawisko, które krzywdzi ofiary przemocy

To właśnie victim shaming odnosi się do mechanizmu polegającego na wywołaniu poczucia zawstydzenia u ofiar przemocy – zarówno fizycznej, jak i psychicznej. Towarzyszy mu również blaming, oznaczający przenoszenie winy na osoby pokrzywdzone. Wśród częstych, związanych z tym przykładów można wymienić przede wszystkim:

• zrzucanie winy na kobietę będącą ofiarą przemocy domowej poprzez zadawanie jej pytań, dlaczego nie odeszła od męża czy nie zgłosiła się po pomoc;
• obwinianie ofiary gwałtu o niestosowny ubiór czy pojawianie się w niebezpiecznych miejscach, prowokowanie mężczyzn;
• motywowanie faktu przemocy nierozsądnym zachowaniem – między innymi niepilnowaniem drinka, do którego ktoś wrzucił środek narkotyczny.

Jakie skutki ma victim shaming?

Niestety victim shaming stanowi spore obciążenie dla ofiar przemocy. Czują się one obwiniane i przez to zawstydzone, trudno im znaleźć motywację do poproszenia o pomoc – przez to mogą nawet zrezygnować ze zgłoszenia gwałtu czy pobicia na policję, mając przekonanie, że wina zostanie zrzucona na nie i będą musiały tłumaczyć się ze swojego postępowania. Co więcej, zjawisko to sprawia, że sprawcy przemocy czują się bezkarni i mogą manipulować faktami, zakłamując rzeczywistość i przerzucając odpowiedzialność za zdarzenie na ofiarę.

Co zrobić, aby ofiary przemocy czuły się bezpiecznie?

Warto uświadamiać społeczeństwo o faktycznych przyczynach przemocy i winie sprawców, nazywając otwarcie omawiane zjawisko oraz rozpowszechniając wiedzę na jego temat. Obwinianie ofiar i ich zawstydzanie prowadzi do stopniowego pogarszania się ich stanu psychicznego, a co za tym idzie – ma niekorzystny wpływ na radzenie sobie z przeżytymi doświadczeniami i może przyczynić się do biernej zgody na podobne zdarzenia w przyszłości. Poczucie bezsilności, bezsensu i wiara w to, że jest się współwinnym mogą mieć poważne skutki i skończyć się nawet samobójstwem, a z pewnością nie pomagają w odzyskaniu równowagi psychicznej.